stichting Oud-Katholieke Vrouwen in Beweging

Vrouwen in de OK Kerk | Vrouwen in het ambt

Diakenambt voor vrouwen
Binnen de Oud-Katholieke Kerken van de Unie van Utrecht bestond lange tijd verdeeldheid over de vraag of het ambt van de vrouwelijke diaken wel of niet bij het drievoudige ambt (bisschop-priester-diaken) behoort. In de jaren tachtig en negentig vormde zich o.m. in de Oud-Katholieke Kerk van Nederland de volgende mening: Er is maar één diakenambt. Het is niet wenselijk dat er in het diakenambt verschil gemaakt wordt tussen vrouwen en mannen. Het diakenambt heeft een eigen taak op het diaconale, sociale vlak, het is niet een 'opstapje' naar het priesterambt.

wijding Annemieke Duurkoop
In 1988 werden Martina Liebler-Münch en Angela Berlis in Arnhem resp. IJmuiden (H. Engelmundus) als pastoraal werker aangesteld. Angela Berlis werd in hetzelfde jaar in Duitsland tot diaken gewijd en verrichtte sindsdien de sacramentele handelingen waartoe een diaken bevoegd is. In 1990 werd zij tot deservitor (waarnemend pastoor) van de parochie van de H. Engelmundus benoemd. Het was de eerste keer dat een vrouw daarmee, zij het tijdelijk, de uitoefening van de rechten en plichten van een pastoor in de Oud-Katholieke Kerk van Nederland toebedeeld kreeg.  Op 5 oktober 1996 werd Grete Verhey-de Jager als eerste vrouw in Nederland tot diaken gewijd.

Priesterambt voor vrouwen
Naast de bezinning op de invulling van een voor vrouwen en mannen openstaand zelfstandig diakenambt werd ook het priesterambt voor vrouwen onderwerp van gesprek.In 1990 adviseerde de synode, artikel 48 van het Statuut te wijzigen. Daardoor kwam de bijzin, dat het drievoudig ambt alleen door mannen kan worden bekleed te vervallen.

In 1991 en 1997 werd een zitting van de Internationale Bisschoppenconferentie geheel aan het thema 'vrouw en ambt' gewijd. Tussen deze conferenties vond een consultatieproces binnen de oud-katholieke kerk plaats over de vraag naar het priesterambt van vrouwen. In 1994 werd in Den Haag een landelijke conferentie over dit onderwerp gehouden; in 1995 volgden verschillende regionale studiedagen. Bovendien stond het onderwerp regelmatig op de agenda van de synode.

Op 31 oktober 1998 adviseerde een bijzondere synode met een meerderheid van 106 stemmen voor, vijf stemmen tegen en vier onthoudingen de bisschoppen om mannen en vrouwen tot het drievoudige ambt van diaken, priester en bisschoppen te roepen en te wijden. Op 24 november 1998 deelden de bisschoppen de synode hun besluit conform dit advies mee. In een herderlijke brief uitten de bisschoppen Antonius Jan Glazemaker en Jan-Lambert Wirix-Speetjens hun opvattingen. Ze bezien de kwestie van de ambten voor vrouwen niet als dogmatisch vraagstuk maar als een zaak van kerkorde. Ze erkennen dat maatschappelijke, sociale en culturele factoren de organisatie van een kerkgemeenschap mede bepalen. De uitsluiting van vrouwen kan worden ervaren 'als onrechtvaardig en als strijdig met het bijbels gegeven dat God de mens als man en vrouw gelijkwaardig geschapen heeft'.

Op 18 september 1999 werd Grete Verhey-de Jager in de kathedraal van Sinte Gertrudis te Utrecht tot priester gewijd. Zij werd daarmee de eerste vrouwelijke oud-katholieke priester in Nederland en de vijfde binnen de Unie van Utrecht. Tegelijk met haar wijding verscheen de herderlijke brief 'Ambt in de branding'. Grete Verhey-de Jager is momenteel pastoor te Amersfoort.
Zaterdag 12 oktober 2002 is Martina Liebler-Münch door mgr. J.L. Wirix-Speetjens te Egmond tot priester gewijd. Ze is de eerste vrouwelijke priester van het bisdom Haarlem en werkzaam in de parochie Egmond.
Op 7 december 2003 is Annemieke Duurkoop te Utrecht gewijd. Ze is pastoor te Groningen.

Angela Berlis die reeds op 27 mei 1996 in het Duitse Konstanz tot priester gewijd is en van 1996-2000 studentenpastor in Bonn was, werkt sinds september 2000 als docent aan het Oud-Katholieke Seminarie te Utrecht, sinds 2002 is zij rector van de Kerkelijke Opleiding van de Oud-Katholieke Kerk van Nederland.

Sinds 1993 bestaat het 'Theologen Overleg Vrouwen' (T.O.V.) voor vrouwelijke theologen, dat op initiatief van Lidwien van Buuren en Grete Verhey-de Jager is opgericht.

Deze tekst is genomen uit het hoofdstuk "Vrouwen in de Oud-Katholieke Kerk" van Angela Berlis, en uit het boek 'De Oud-Katholieke Kerk - leer en leven', geschreven door Angela Berlis, Koenraad Ouwens, Jan Visser, Wietse van der Velde en Jan-Lambert Wirix-Speetjens (Zoetermeer 2000). De tekst regelmatig geactualiseerd.