Stel je eens voor: in Efeze, einde van de 1e eeuw,
een kleine groep christenen rondom de geliefde apostel Johannes.
Ze vragen hem: Johannes, vertel eens.. over vroeger,
over Jezus, over hoe het begonnen is,
over hoe Jezus begonnen is.
De ogen van de oude man beginnen te stralen en hij vertelt.
Over hoe hij de Messias had leren kennen. Over wat de Messias allemaal had gedaan.
Over het Licht in de wereld dat gekomen was.
En als Johannes er over vertelde, dan begon hij zelf ook te stralen.
En de hoorders wilden dit moment wel vasthouden,
niet vergeten, maar met zich meedragen in het leven.
Johannes, vertel nog eens hoe het begon? Hoe Jezus Christus begon?
Als jullie willen weten, hoe het begon, dan moet ik ook bij het begin beginnen.
Bij het allereerste begin.
In het begin was het woord.
Ja maar, Johannes, het gaat toch over een kind!
Johannes vertelt niet over een kind in de kribbe, niet over een stal, een os en een ezel, zelfs niet over Maria, of over de herders. Het valt misschien een beetje tegen, de mooie plaatjes ontbreken in dit verhaal van Johannes.
Ja maar, zegt Johannes, toch al die grote woorden gaan over hetzelfde Kind.
En je kunt het Kind niet begrijpen als je de voorgeschiedenis niet kent.
Je kunt niet bgrijpen wat dit Kind met jouw leven te maken heeft,
als je niet begint bij het begin.
Ja maar, hoe heeft het dan met ons te maken?
Nou, het Woord, het Licht, het Leven, dát heeft met ons te maken.
Daarom, bij het begin.
In het begin was het woord!
Het woord, dat Licht bracht.
God sprak, er zij Licht, en er was Licht!
Zeggen en doen is Eén bij onze God.
In het begin schiep God het Licht, Licht voor de mensen, Licht om bij te leven.
Licht, dat alles onthullende en troostende en aanwezige Licht!
Het volk van God heeft dat Licht ervaren, heeft Gods Woord verstaan.
De mensen hebben het herkend, en erkend.
Mensen hebben Gods Woord gehoord. Wisten zich aangesproken, hebben daarvan getuigd, hebben erin geloofd, hebben er op vertrouwd.
Het heeft z'n neerslag gevonden in de Thora.
Toen, bij Jezus, ging het opnieuw verder, op dezelfde manier, en toch weer anders.
Jezus komt niet uit de lucht vallen, Hij heeft een voorgeschiedenis.
misschien zou je kunnen zeggen: Hij komt uit de hemel vallen.
Als Gods geschenk aan de wereld.
Zoals uiteindelijk elk kind een geschenk uit de hemel is.
Zo vertelt Johannes over de geboorte:
In het woord was leven en het leven was het Licht voor de mensen.
Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in de macht gekregen.
Ja, maar, het gaat toch over een kind!
Niet zomaar een Kind, dat is Johannes vaste overtuiging.
Het gaat over een Kind dat van Godswege in deze wereld komt, én in ons leven.
Zo heeft Johannes dit Kind, de Messias leren kennen.
In Hem heeft Hij Gods Woord gehoord.
In Hem heeft Hij Gods Licht gezien.
Door Hem heeft Johannes leven ontvangen.
En Johannes vertelt maar, aan de christenen van toen, en aan ons nu.
Ja, maar Johannes: concreet.... wat betekent dat nou, al die mooie woorden.
Leven, daar heeft Johannes wel verhalen bij, plaatjes als we dat willen: leven dat God geeft, zoals Jezus ons heeft laten zien, dat is meer dan ademhalen van de ene dag naar de andere gaan.
Het eerste plaatje: de bruiloft van Kana, waar de wijn op is.
Jezus schenkt dan de wijn, de vreugde op dat feest is terug, en daarmee de vreugde in het leven van de bruid en bruidegom en de gasten.
Dat is leven. Leven vol vreugde voor Gods Aangezicht.
Een volgend plaatje: Nicodemus en Jezus midden in de nacht, een gesprek, vragen en antwoorden, zoeken en vinden. God op het spoor komen
Dat heeft te maken met Jezus die het Woord is. Want we komen God op het spoor!
Een derde plaatje: de Samaritaanse vrouw bij de bron, Jezus vraagt haar om water. Ze gaan met elkaar in gesprek over waarheid, over de Geest, en de vrouw ontdekt waar haar eigen levens en geloofsbronnen liggen.
Het Kind dat geboren wordt in Bethlehem heeft daarmee te maken.
Met leven, met vreugde, met God op het spoor komen, met onze eigen bronnen van geloof en vertrouwen.
Jezus Christus'geboorte krijgt zo betekenis, voor alle gelovigen, de eeuwen door, wereldwijd. Johannes kan en wil niet anders dan er in grote woorden over schrijven:
Nieuw begin, Woord, Licht. Leven!
Niet om het tot een abstracte theorie te maken, maar juist omdat het zo belangrijk is, voor ons ook, nu, vandaag, en morgen, de komende dagen. Elke ochtend opnieuw!
Leven vanuit onze geloofsbron,
leven in Geest en waarheid,
leven in de ontmoeting met elkaar en met God,
leven met de vreugde, dat is wat anders dan plezier, met de vreugde van Gods liefde.
Zo vertelt Johannes,
nee, inderdaad niet over een kindje in een kribje, met een os en een ezel, met herders en schapen. Maar over een kind, een mens naar Gods beeld, zo dicht levend bij God, dat we in Hem God zelf zien. En Gods liefde, en Zijn licht, en het Leven.
Licht??? Daar heeft Johannes ook wel verhalen en plaatjes bij.
Hij vertelt over een blinde die mag zien, er komt letterlijk licht in zijn leven.
Maar het gaat ook over figuurlijke blindheid.
Mensen kunnen soms verblind zijn, in hun verdriet, in hun woede, of teleurstelling.
Mensen kunnen soms hun ogen sluiten voor wat ze niet willen zien.
Gods licht heeft daarmee te maken; dat je ziet wat is.
Dat je ziet wat goed is, en rechtvaardig.
Dat je ziet wat een ander nodig heeft. Dat je ziet wat je zelf nodig hebt om te leven.
Dat je dus ook afwijst wat niet goed is.
In de schemer lijkt alles hetzelfde, het doet er allemaal niet zo toe.
Schemer, duisternis, betekent onverschilligheid. Wat doet een ander er toe
Wat doet de wereld er toe. Die kan ik, wil ik niet zien.
Maar in het licht zie je wat van waarde is. En wat niet.
In Gods licht zie je wat waar is en wat leugen is.
Wat leven is en wat de dood is.
In het Licht zie je de duisternis van Syrië, de vele doden in Aleppo.
In het Licht zie je de duizenden mensen die aankloppen bij de voedselbank, niet omdat het zo gemakkelijk is, maar omdat ze geen keus hebben.
Terwijl anderen voor honderden euro's hun kerstinkopen doen.
In het Licht zie je soms hoe schrijnend de situatie is,
Zo vertelt Johannes over dat Kind, dat Kind, Jezus Christus dat ons leert te onderscheiden tussen kwaad en goed, tussen hoop en wanhoop, tussen recht en krom, tussen onverschilligheid en zorg. En daar is niets abstracts bij. Dat is gewoon ons leven van alledag. Dat zijn gewoon onze keuzes van alledag.
Johannes is nog lang niet uitverteld.
Volgende week verder. Meer over leven en licht, over liefde en over het Woord.
Vooral meer over ons eigen leven, anno 2012 en 2013, met onze eigen vragen, zorgen, dankbaarheid, verdriet, pijn en hoop.
En over hoe dat Kind met ons te maken heeft.
Joke Kolkman
25 december 2012